• ESRI Instant Apps – stad Oostende (door Annelies Vandenbulcke)
• GIS als tool achter burgerbevraging – Stad Damme (door Hilde Dupont)
• Maaiplan en dashboard Technische dienst – stad Gistel (door Iris Rosseel)
• Provincie West-Vlaanderen (Philippe Derynck)
  • Overlopen Marktplein 1 topics
  • Fietsatlas
  • De Provinciale ArcGIS licentie
• WVI
  • EFRO oproep voor ETL tools (Bart Boute)
  • Kansenkaarten (Bart Boute)
  • Statistische sectoren (Marloes Decraemer)

De regelmatige samenkomst van West-Vlaamse GIS’ers kon op 25 maart weer op vele enthousiaste deelnemers rekenen. Ditmaal geen grote uitleg van externen maar doorgedreven kennisdeling tussen de gemeentes onderling. We waren verbaasd over hoe eenvoudig Instant Apps kunnen worden ingezet, onder de indruk van het enquêteformulier in Damme, en weggeblazen door de resultaten die de doorgedreven registratie in de strijd tegen de Aziatische hoornaar opleverde.

ESRI Instant Apps – stad Oostende (door Annelies Vandenbulcke)

Tijdens de WVI GISCO-sessie gaf Annelies Vandenbulcke van stad Oostende een boeiende inkijk in hoe zij ArcGIS Online inzetten binnen hun stadsorganisatie. GIS zit in Oostende onder de directie ICT bij Publieke Relaties en ondersteunt een brede waaier aan stedelijke diensten zoals ruimtelijke planning, beheer van het openbaar domein, mobiliteit, evenementen en zelfs begraafplaatsen en strandbezetting. De stad werkt met een ArcGIS Enterprise-licentie voor vijf creators/users, gekoppeld aan een MS SQL Server databank. Voor data-integratie wordt gebruikgemaakt van FME (zowel Workbench als Flow), en ook QGIS wordt gebruikt om rechtstreeks met de SQL-databank te werken.

Voor externe communicatie en visualisaties wordt ArcGIS Online gebruikt, en binnen die context stelde Annelies twee uitgewerkte voorbeelden van ESRI Instant Apps voor. De eerste case draaide rond bakens en vlaggenmasten, die oorspronkelijk in een Google MyMap zaten – wat problematisch bleek omdat die persoonsgebonden is. In ArcGIS Online werd dit herwerkt via de Attachment Viewer, waarbij foto’s van bakens zichtbaar worden naargelang de locatie op de kaart. Via aanklikken wissel je tussen de kaart en de attributen, die ook online bewerkbaar zijn via het loket.

De tweede case was een Nearby-app rond parkeerplaatsen voor mensen met een beperking. Dankzij een splashscreen is het voor gebruikers duidelijk wat ze met de app kunnen doen, en men kan op basis van de huidige locatie, een adres of manueel op de kaart zoeken naar parkeerplaatsen. De data wordt automatisch elke nacht geüpdatet via eBesluit – cruciaal omdat hier boetes aan gekoppeld zijn via scanwagens die rondrijden.

Tijdens de sessie kwamen ook enkele praktische vragen aan bod. Zo zijn er nieuwe licenties op komst (de bestekprocedure is lopende), en is het voorlopig nog wat zoeken naar een goede rechtenstructuur voor wie wat mag editeren in die openbare loketten – momenteel wordt de editeeroptie dat op vraag open gesteld. Over het delen van parkeerdata met een breder publiek, zoals OSM of de provincies, bestaat nog onduidelijkheid. De toegankelijkheidsambtenaar beschikt over deze informatie, maar verdere opschaling ontbreekt.

Interessant is dat het initiatief “Navigeer en parkeer” intussen al tien jaar geleden van de provincie naar Inter (Vlaamse organisatie) is overgegaan. Zij beheren nu de data, die vooral West-Vlaamse gemeenten omvat. Gemeenten krijgen jaarlijks updates, vaak in pdf-vorm, maar de gegevens zitten op een gestandaardiseerd GIS-formaat. Feedback kan enkel op basis van coördinaten gegeven worden. In principe zou je deze info ook uit de verkeersbordendatabank kunnen halen, mits goed onderhoud.

Tot slot: het bouwen van een Instant App bleek technisch niet moeilijk, zolang je data goed voorbereid is en actueel blijft. Met de standaardtemplates van ArcGIS Online kan je snel aan de slag. Belangrijk aandachtspunt blijft het verbruik van credits – vooral bij het gebruik van synchronisatie. Gelukkig kan je dit per gebruiker monitoren en instellen.

---

GIS als tool achter burgerbevraging – Stad Damme (door Hilde Dupont)

In Stad Damme werd onlangs een burgerbevraging georganiseerd, en dankzij een voorstel van Hilde Dupont kreeg GIS daarbij een onverwacht waardevolle rol. Oorspronkelijk was het de bedoeling om de bevraging enkel op papier te doen, maar Hilde stelde voor om ook kaarten te integreren – zeker omdat een groot deel van de vragen ging over ruimtelijke thema’s, zoals ‘respect voor de ruimte’. Zo kwam Survey123 in beeld.

De eerste tests gebeurden met de gebruiksvriendelijke standaardversie van Survey123: handig met knoppen, tekstvelden en voorwaarden, maar voor de noden van de bevraging iets te beperkt. Daarom schakelde Hilde over op Survey123 Connect, een krachtigere versie die werkt met xlsform-bestanden. Hiermee werd het mogelijk om meerdere geografische aanduidingen binnen één vraag te integreren – bijvoorbeeld: “Waar moeten er banken komen?” De opbouw van zo’n formulier vraagt wel wat technische kennis: je kiest een type vraag, voegt een naam en beschrijving toe, en kiest het type geografische input (zoals geopoint, geoshape of geotrace). Met groepen en herhalingen kan je bovendien meerdere antwoorden op één vraag toestaan. Ook conditionele logica (vragen tonen of verbergen op basis van eerdere antwoorden) werd slim toegepast.

Survey123 draait lokaal op de computer. In de demo toonde Hilde hoe je in tekstvelden HTML kan gebruiken voor opmaak – niet via een WYSIWYG-editor, maar rechtstreeks in Excel. Eens je formulier klaar is, kan je het publiceren, waarbij de bijhorende feature layers automatisch worden aangemaakt.

We kregen ook een demo van de bevraging zelf te zien, die al 192 antwoorden had opgeleverd. Via Experience Builder werd een eenvoudige interface gemaakt waarmee gebruikers zowel de huidige als vorige bevragingen kunnen bekijken. Voor de analisten werd een dashboard opgezet waarin ingetekende punten automatisch aan zones worden toegewezen, aangevuld met grafieken voor de analyse van de antwoorden.

---

Maaiplan en dashboard Technische dienst – stad Gistel (door Iris Rosseel)

Iris Rossel gaf een inspirerend overzicht van hoe de technische dienst van Gistel GIS inzet voor intern gebruik. Via een combinatie van ArcGIS Online, Field Maps en QGIS worden data op het terrein verzameld, gestructureerd én visueel opgevolgd. Arbeiders gebruiken Field Maps om tijdens hun ronde straatmeubilair zoals bloembakken, picknicktafels en meer vast te leggen – inclusief locatie, foto’s en info over de ondergrond. Het doel: gegevens clusteren per zone zodat werkopdrachten efficiënter kunnen worden ingepland.

In QGIS wordt verder het groenbeheer gemonitord: waar intensief of extensief gemaaid wordt, waar bloembollen werden geplant of waar de duizendknoop voorkomt. Alle data zijn operationeel bruikbaar voor planning en opvolging.

Iris toonde ook een een intrigerend voorbeeld van de strijd tegen de Aziatische hoornaar. Zo captiverend dat het een eigen artikeltje verdient.

Tot slot gaf ze nog enkele andere toepassingen in QGIS mee: een bebloemingswedstrijd waarbij wandelroutes worden uitgetekend (met Open Route Service ORS) tussen de bebloemde locaties, en het maaibeheer van wegbermen. Dankzij nauwkeurige intekening konden ze de exacte meters bepalen, in plaats van gewoon de lengte van de weg te nemen, waardoor op jaarbasis €4.000 werd uitgespaard – een mooi voorbeeld van hoe nauwkeurig GIS-werk ook financieel rendeert.

---

ETL voor lokale besturen: kansen binnen EFRO-project

Tijdens de vergadering werd een interessant projectvoorstel rond ETL-toepassingen toegelicht door Bart Boute. Trekkers zijn Peter Bogaert van Polis en Ilse Laureyssen van VERA. Het initiatief kadert in een subsidieaanvraag binnen het EFRO-programma en werd al gepitcht aan drie intercommunales: IOK, WVI en Leiedal. Leiedal twijfelt vanwege een lopend eigen traject, maar ondertussen toonde Interleuven interesse om gemeenten warm te maken om mee in te stappen.

Het project draait rond ETL: Extract, Transform, Load – oftewel het geautomatiseerd verwerken van data van bron naar toepassing. Hoewel deze tools bijzonder nuttig zijn voor lokale besturen, blijven ze vandaag vaak onbenut vanwege de hoge kost (gemiddeld €10.000 in aankoop en een stevige onderhoudskost). De centrale vraag: kunnen we via een gedeeld project kosten delen, opleidingen en kenniskringen opzetten en tools gezamenlijk ontwikkelen?

In een werkgroep worden momenteel concrete use cases gedefinieerd. Enkele voorbeelden zijn:

• Conversie van CAD naar GIS
• Automatisch afstemmen van polygonen op kadastrale percelen
• Kwaliteitscontrole bij bijvoorbeeld wegenwerken

Technisch gezien kan dat met Geocettle of FME Form (desktoptoepassingen), of via FME Flow in de cloud. Het projectvoorstel mikt op samenwerking met gemeenten om samen te groeien als bestuur. Daarbij worden vier groeifases onderscheiden:

1. Niveau 1 – Gedeelde generieke tools (cloud): Het werk van specialisten toegankelijk maken voor eindgebruikers, met focus op generieke processen zoals automatisering van taken.
2. Niveau 2 – Zelf processen bouwen (desktop): Gemeenten ontwikkelen eigen workflows binnen hun netwerk, en leren van elkaar.
3. Niveau 3 – Processen automatiseren (cloud): Eigen processen op aanvraag laten uitvoeren of ingepland op tijdstip.
4. Niveau 4 – Linked open data: In de cloud open data opzetten waarbij beveiligde data naar het publiek ontsloten worden.

Het uiteindelijke doel is om een gedeelde infrastructuur uit te bouwen, met goede technische én inhoudelijke omkadering. Er wordt ingezet op gezamenlijke ontwikkeling van tools, organisatie van opleiding en feedback, en het faciliteren van kennisdeling binnen en tussen besturen.

Het project zou drie jaar kunnen lopen. De EFRO-oproep is momenteel open, met een voorinschrijving tegen 10 juli. Gemeenten die willen meedenken, kunnen nu nog instappen en zelf mee bepalen welke tools worden uitgewerkt.

Tot slot werd nog een interessant voorbeeld aangehaald uit Oostende, waar vermoedens van leegstand worden opgespoord via combinaties van data: CRAB-inschrijvingen, bedrijvigheid (bv. KBO), tweede bedrijven en bijhorende inkomsten. Ook dat kan een krachtige ETL-case zijn binnen dit project.

---

Van ArcMap naar ArcGIS Pro en een digitale Fietsatlas voor West-Vlaanderen (Philippe Derynck)

Philippe Derynck van de Provincie West-Vlaanderen herinnerde ons eraan dat de Collegagroep GIS & geo-informatie op Marktplein 1 nog steeds hét platform is om informatie, vragen en updates te delen binnen de West-Vlaamse GIS-community. Hij benadrukte dat ondersteuning beschikbaar is via Cevi en andere leveranciers wanneer iets niet duidelijk is. Een handige tip: stel je meldingen in zodat je automatisch een e-mail ontvangt bij nieuwe vragen of updates. Zo blijf je moeiteloos op de hoogte.

Tijdens de sessie werd een presentatie besproken over de overgang van ArcMap naar ArcGIS Pro in het kader van de provinciale ArcGIS Desktop-licentie. De belangrijkste boodschap: ArcMap wordt uitgefaseerd tegen 2026, en alle licenties zullen worden overgezet naar user types waarvoor je een organisational account op ArcGIS Online nodig hebt. Deze overgang gebeurt met ondersteuning van Cevi. Wie deze presentatie gemist heeft, vindt ze terug op Marktplein 1.

Daarnaast werd de gloednieuwe Fietsatlas West-Vlaanderen voorgesteld, een project dat op aandringen van Philippe ook digitaal beschikbaar werd gemaakt. De atlas biedt een overzicht van het bovenlokaal fietsnetwerk, met doorklikbare statistieken per gemeente. Een huzarenstukje aangezien het over 62 gemeenten gaat.

De kaartgegevens zijn beschikbaar als ArcGIS-service via de GISWest-bibliotheek. Er is ook een handige post op Marktplein 1 waarin uitgelegd wordt hoe je deze GISWest-bronnen toevoegt aan ArcGIS Pro of QGIS. Door de URL van de mapserver (bijv. geoloket.be/gwserver/rest) rechtstreeks toe te voegen, kan je er meteen mee aan de slag.

---

Varia

Kansenkaarten: Voor het bezoek van het nieuwe lokale bestuur bij WVI maakten we een kansenkaart op met een overzicht van eigendommen van openbare diensten en points of interest (POI’s). Deze visuele voorstelling maakt meteen indruk bij veel burgemeesters. Het inzicht in het patrimonium en de spreiding ervan werkt verhelderend en zet aan tot verder beleid. Als er binnen het bestuur interesse is om hiermee aan de slag te gaan, kunnen we ook loketten openzetten voor AGOL-gebruikers binnen de gemeente. Zo wordt het mogelijk om deze informatie ook lokaal te raadplegen en te gebruiken in beleidsondersteunende toepassingen.

Statistische sectoren: Marloes Decraemer (WVI) gaf een inkijk in de methode en het resultaat van het afstemmen van de statistische sectoren voor Blankenberge. Ze vermeldde dat heel wat wijzigingen mogelijk zijn, zolang de zones morfologisch gelijkvormig blijven, de grenzen samenvallen met wegassen, waterlopen of randen van kadastrale percelen, en er minstens 200 inwoners per zone zijn (in woongebied). Bij het aanpassen is het belangrijk om de gemeentegedragen wijkindeling in het achterhoofd te houden. Vanuit de groep werd ook aangegeven dat verhardingsanalyses zullen gebeuren op basis van deze sectoren, waardoor het zinvol is om ruime groenzones zoals natuurgebieden apart af te bakenen.

---

Volgende afspraak: 12 juni! En check zeker ook onze kalender voor andere interessante momenten. Zo gaat de GetSmart inspiratiedag op 24 april over AI en Geo, zeker een aanrader!