Elke GIS’er is al één van de volgende begrippen tegengekomen: QGIS, GeoServer, PostGIS, MapServer, Leaflet, Carto, GeoTools, OGC-standaarden, WMS, WFS, SLD, Open GIS-data, OpenStreetmap, Mapillary… Allemaal GIS en allemaal open. Open GIS klinkt veelbelovend, maar weinigen weten waar te beginnen.

Waarom zou je open source gebruiken? Kan het complementair zijn aan betalende oplossingen, zoals ArcGIS? Is open source steeds gratis? Moet je kunnen programmeren om ermee aan de slag te gaan? Hoe publiceer je een webkaart of een webservice zonder dure licentie? Deze en andere vragen komen aan bod in een werkgroep waarbij de deelnemers zelf het programma mee helpen bepalen. Deze werkgroep wordt georganiseerd in de marge van de reguliere WVI-GISCO-werking en kreeg daarom de naam ‘GISCO+’. Intussen zijn er al twee boeiende sessies geweest op 25/1 en 7/3 en begint er zich stilaan een vervolgtraject af te tekenen. De werkgroep wordt begeleid door Dirk Frigne van OSGeo Belgium. Op de sessie van 7/3 presenteerde de gemeente Zedelgem een interessante case rond het opzetten van een eigen intranet-GIS met gratis Open Source-tools.

Alle documenten en presentaties van de workshops

---

Introductiesessie (25/1/2018, WVI Brugge)

De eerste sessie was vooral bedoeld als kennismaking en om te peilen naar de behoeften en vragen die leven bij gemeenten. Bij wijze van inleiding werden enkele vaststellingen geformuleerd:

1. De laatste 15 jaar is de wereld van de GIS-coördinator grondig veranderd, en Open Source heeft daar een belangrijke rol in gespeeld.
2. De Vlaamse overheid kiest enerzijds meer en meer voor Open Source (vb. Geopunt plugin), maar biedt standaard in hun downloads dan bijvoorbeeld weer geen QGIS-opmaakbestanden aan. Ook andere gewesten neigen meer en meer naar Open Source.
3. Buiten de gemeentelijke context worden meer en meer open standaarden gebruikt in geo-applicaties.
4. Op de FOSS4G-conferentie komt jaarlijks veel volk af van allerlei pluimage, maar weinig of geen lokale besturen.
5. In tegenstelling tot kranten- en nieuwswebsites verschijnen op gemeentelijke websites weinig eenvoudige, interactieve kaarten.

Daarnaast werd in een presentatie van Dirk Frigne kennis gemaakt met het concept van Open Source. Een belangrijke vaststelling (en misvatting) is dat ‘open’ niet per definitie gratis is.

---

Sessie 2 (7/3/2018, Zedelgem)

Dirk Frigne gaf een uitgebreid overzicht van Open Source GIS-toepassingen aan de hand van een toelichting over OSGEO Live. OSGEO Live is een op zich zelf staande omgeving (bootable vanop een usb-drive of een virtuele machine) waarin meer dan 50 Open Source-toepassingen gratis en zonder risico kunnen uitgetest worden.

Carl Defevere, GIS-coördinator van de gemeente Zedelgem, gaf daarna een demo van het organisatiebrede intranet-GIS van Zedelgem. Volledig op basis van Open Source (QGIS,  QGIS Server en PostGIS) is hij erin geslaagd om zelf een mooie en zeer gebruiksvriendelijke omgeving van consulteerloketten te maken die intussen al enkele jaren door verschillende diensten gebruikt worden.

Eenmaal QGIS Server is opgezet (zie handleiding – wel uit 2013 – is het publiceren zelf vrij eenvoudig. Het QGIS-project (.qgs-bestand) wordt met Filezilla naar de webserver gekopieerd. QGIS Server neemt de opmaak van het QGIS-project volledig over. (In feite wordt het .qgs-bestand omgezet naar een WMS en wordt de .xml door de client omgezet naar een geoloket). De GIS-data wordt eerst ingelezen in een PostGIS-databank. Dit proces is intussen grotendeels geautomatiseerd met GeoKettle, het Open Source alternatief voor FME.

De geoloketten worden momenteel enkel gebruikt om te raadplegen. Ze bevatten tools voor zoomen en pannen, meten, identify, printen (met opmaak van printsjablonen in QGIS), een deelbare link naar de kaartview ophalen en een zelf geconfigureerde Google Streetview-addin.

---

Het vervolgtraject?

Het voorstel is om een volgende sessie te houden in mei waarop volgende onderwerpen aan bod kunnen komen:

• De gemeenten worden uitgenodigd om zelf eens te experimenteren met OSGEO Live (zie hoger). OSGEO Live is grotendeels zelfverklarend. Op de volgende sessie zou het de bedoeling zijn om  te evalueren in hoeverre het voor een doorsnee gemeente haalbaar is om hier effectief mee aan de slag te gaan en of er eventueel behoefte is aan concrete opleidingen (WVI-GIS-Academy?). Het voorstel is om ons voorlopig te beperken tot QGIS in combinatie met QGIS Server en/of Geoserver.
• Uitwerken van een testcase rond het extern publiceren van eigen geodata. Ook hier is het de bedoeling om te zien in hoeverre dit voor een doorsnee lokaal bestuur een haalbaar alternatief is op de betalende softwaretools.
• Korte toelichting Python (Reginald Carlier, Ingelmunster)
• Demo gebruik van Geoserver in stad Brugge